Một phiên tòa đang gây sự chú ý đặc biệt của dư luận xã hội là phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “đánh bạc nghìn tỷ” tại tỉnh Phú Thọ. Với bản cáo trạng dày 235 trang, truy tố 92 bị cáo về 6 tội: Đánh bạc, Tổ chức đánh bạc, Rửa riền, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Mua bán trái phép hóa đơn, Sử dụng mạng internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản, đây được coi là một trong số ít phiên tòa cùng lúc phải truy tố nhiều đối tượng vi phạm pháp luật và xét xử nhiều tội danh nhất.

Phiên toà này còn được công luận hết sức chú ý bởi có hai bị cáo là cựu tướng lĩnh công an, trong đó một người từng nhiều năm tham gia chiến đấu và giành thành tích đặc biệt xuất sắc trong công tác phòng, chống tội phạm nên được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Vụ án “đánh bạc nghìn tỷ” xuyên quốc gia diễn ra trong hơn 2 năm mà không bị ngăn chặn, xử lý bởi có sự trợ giúp đắc lực của hai cựu tướng lĩnh công an được Nhà nước giao nhiệm vụ đấu tranh, phòng chống tội phạm công nghệ cao. Theo cáo trạng, tổng số tiền các bị cáo thu lời bất chính thông qua hoạt động nạp tiền, thẻ cào dịch vụ, tổ chức đánh bạc trái phép là hơn 9.853 tỷ đồng, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Điều gì đã làm hai cựu tướng lĩnh công an, cũng như trước đó 56 cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật nhà nước đã bị xử lý kỷ luật từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII đến nay? Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến thực trạng đáng buồn này là một bộ phận cán bộ cao cấp không những thiếu gương mẫu tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, mà có người còn bị ngả nghiêng, chao đảo, thậm chí bị lóa mắt, sa ngã bởi sức quyến rũ khủng khiếp của “mồi phú quý, bả vinh hoa”, rồi từ đó “tự sụp đổ” ngay dưới chân mình!

Phiên tòa xét xử vụ án Phan Văn Vĩnh và Nguyễn Thanh Hóa

Cách đây hơn hai thế kỷ, trong tác phẩm nổi tiếng “Cung oán ngâm khúc”, thi sĩ Nguyễn Gia Thiều từng thốt lên như một lời ai oán: “Mồi phú quý dử làng xa mã/ Bả vinh hoa lừa gã công khanh”. Hàm ý câu thơ cảnh báo một điều: Phú quý như một thứ “mồi nhử” (dử) có sức cám dỗ con người ghê ghớm; còn vinh hoa là một thứ “bả” có sức mê hoặc khiến con người không còn tỉnh táo, không làm chủ được bản thân nên bị sa vào cạm bẫy lúc nào mà không hay biết.

Sống trong cuộc đời này, đã là con người thì ai cũng muốn được vinh hoa phú quý, tức là sang trọng và giàu có. Một khi hiểu đúng về vinh hoa phú quý để có cách ứng xử phù hợp, đúng mực thì con người giữ được tư cách chân chính. Còn nếu quá mẩn mê, đắm đuối theo đuổi vinh hoa phú quý sẽ biến mình thành kẻ tham lam vô đáy.

Nhà Phật cho rằng, cuộc đời này có “ngũ trần dục lạc”, đó là “tài dục” (tham muốn của cải, vàng ngọc), “sắc dục” (tham muốn sắc đẹp mỹ miều), “danh dục” (tham muốn địa vị cao sang, tiếng tốt), “thực dục” (tham muốn thức ăn ngon), “thùy dục” (tham muốn ngủ nghỉ nhiều). Cũng theo lời nhà Phật, chúng sinh dễ mắc vào “tam độc” là “tham, sân, si”. Trong ba thứ phải tránh đó, muốn không phải rơi vào kiếp khổ đau, đày đọa, thì người đời trước tiên cần phải biết tránh xa lòng tham. 

Thật ra trong kiếp trần gian, mấy ai mà không ít nhiều bị vương vấn, quyến luyến bởi “ngũ trần dục lạc”, nhưng nếu ai vương vấn đến mức mụ mị đầu óc, quyến luyến đến mức bị mê hoặc mù quáng thì chẳng khác nào lạc lối vào “mê cung” vui ít buồn nhiều, sướng trong ngắn ngủi, khổ dài lê thê. Ví như về sự “tài dục”. Người nghèo thì ham muốn có chút của cải, tiền bạc để trang trải đủ sinh hoạt, cuộc sống đã đành. Đằng này không ít quan chức đã có của ăn của để, thậm chí sở hữu tài sản mấy đời ăn không hết, thế nhưng vì lòng tham không đáy nên vẫn tìm mọi cách để bòn rút của công theo kiểu “sạch sành sanh vét cho đầy túi tham”, thậm chí “ăn của dân không chừa một cái gì”. Đến khi sa vào vòng lao lý, vào nhà đá “bóc lịch” thì mới thấm thía câu “tham vàng bỏ ngãi”, tức là tham tiền mà đánh mất hết cả lương tri, tình nghĩa; hay “tham thực cực thân”, tức là chỉ vì tham tiền, tham ăn đến mức cái thân bị đày đọa!

Thời nào cũng vậy, vinh hoa phú quý như một thứ ma lực đầy quyến rũ. Chỉ có điều, nếu ai tinh anh, sáng suốt không để cho vinh hoa phú quý làm “mờ mắt” mình thì người đó có thể làm chủ cuộc sống và được xã hội tôn trọng. Còn nếu ai bị vinh hoa phú quý dụ dỗ, mê hoặc đến mức chuyếnh choáng đầu óc, quay cuồng nhân tâm thì khó có thể bảo toàn được nhân cách làm người.

Vậy nên, nhớ lời nhà Phật khuyên răn, để tránh rơi vào cạm bẫy “ngũ dục”, nếu ai có “tâm tham”, nhất là những người có chức sắc, địa vị xã hội, thì đừng quên “tu tâm” và tập tính “thiểu dục, tri túc”. Biết sống “thiểu dục, tri túc” thực chất là biết kiểm soát lòng tham của mình để từ đó có một cuộc sống bình an, thư thái, đồng thời tránh được những phiền muộn, hệ lụy và không bị bủa vây, cương tỏa bởi “mồi phú quý, bả vinh hoa” như lời tiền nhân cảnh tỉnh.

Trở lại vụ án “đánh bạc nghìn tỷ”. Bất chợt ngẫm nghĩ đến bài thơ “Khôn dại” của cụ Tú Xương (Trần Tế Xương) có hai câu: “Khôn nghề cờ bạc là khôn dại/ Dại chốn văn chương, ấy dại khôn”. Hàm ý câu thơ muốn khuyên răn người ta chớ sa đà ham chơi vào cuộc đen đỏ, cứ tưởng lắt léo, mưu mẹo để kéo phần thắng và mang lại lợi lộc về mình là “khôn”, nhưng thực ra là “dại” đấy. Bởi cái thắng đó không xuất phát từ nhân tâm và làm đảo lộn chuẩn mực đạo đức xã hội. Còn ai yêu thích, say mê với văn chương cứ tưởng là “dại” vì mất thời giờ “làm bạn” với “thi phú” chẳng ích lợi gì, nhưng sự thật đó lại là “khôn”. Bởi nhờ có tình yêu nghệ thuật văn chương đã bồi đắp tâm hồn, nhân cách con người trở nên cao đẹp, thanh sạch hơn!

Theo Thiện Văn

Vietnamnet