Có một thế hệ nông dân - doanh nhân trẻ, mới đang nghĩ khác, làm khác với những bước đi chập chững: đưa công nghệ vào sản phẩm và lách mình vào những thị trường ngách. Họ có kiến thức, kỹ năng và sự quyết tâm theo đuổi một nền nông nghiệp sạch, an toàn.
Khác biệt từ nông dân “Tây” học công nghệ
Nước ép thanh long của Kim Hải giới thiệu tại hội chợ thực phẩm quốc tế ở Thái Lan. Ảnh: TRÍ DŨNG
Mới ngoài 30 tuổi, Phạm Cao Vân, Giám đốc Công ty TNHH Công nghệ thực phẩm Kim Hải tại thôn Lập Phước, xã Tân Lập, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận sở hữu trang trại thanh long rộng 80 héc ta đạt chuẩn GlobalGAP (Control Union Hà Lan cấp). Du học tại New Zealand về, có bằng tiến sĩ về công nghệ, anh Vân xây dựng trang trại theo hướng ứng dụng công nghệ để làm gia tăng giá trị cho trái thanh long.
Trong khi thanh long Bình Thuận và nhiều địa phương thường xuyên lâm vào cảnh được mùa mất giá, tại trang trại của anh Vân, nhiều sản phẩm từ thanh long có giá trị gia tăng cao được đưa ra thị trường. Cụ thể là thanh long sấy dẻo dùng năng lượng mặt trời tuần hoàn kín, snack thanh long mạch nha Quảng Ngãi.
Nhưng đặc biệt nhất là dòng sản phẩm nước ép thanh long chai thủy tinh và nước ép thanh long túi nhôm. Loại thanh long được dùng làm nước ép gồm cả ruột đỏ và ruột trắng. Tùy theo từng thị trường ưa ngọt hay thích vị chua mà bộ phận R&D của công ty phối trộn tỷ lệ thanh long đỏ và trắng cho phù hợp. Công nghệ chế biến từ Nhật Bản kết hợp với máy do các kỹ sư trong công ty chế ra giúp giữ giá trị dinh dưỡng của trái thanh long gần như 100% tự nhiên và bảo quản được trên 12 tháng.
Theo anh Vân, rất ít công ty trong cũng như ngoài nước làm ra được nước ép thanh long giữ nguyên giá trị ban đầu, trong khi xu hướng người tiêu dùng muốn sử dụng sản phẩm tự nhiên, nên đây là một thị trường “nhỏ” nhưng đầy cơ hội cho thanh long Việt Nam.
Sau khi xây dựng được vùng trồng đạt chuẩn quốc tế, anh Vân tiếp tục tiến hành xây dựng quy trình sản xuất tương thích. Năm 2017, công ty đạt chứng nhận HACCP tiêu chuẩn SLS1266 do Control Union cấp.
Từ khi đạt đủ tiêu chuẩn chất lượng về vùng nguyên liệu, quy trình sản xuất, con đường đưa sản phẩm thanh long của Kim Hải ra thị trường trở nên rộng hơn, không những trong nội địa mà còn tới nhiều thị trường khó tính trên thế giới.
Trái thanh long được xuất đi Hàn Quốc (khu vực Seoul và Busan), ở đó nó được bán lẻ qua mạng và bán trực tiếp tại các siêu thị như Olive Young, Hyundai. Các nhà phân phối từ Bỉ và Hà Lan thì đặt hàng sản phẩm nước ép thanh long nguyên chất.
“Những đối tác từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Bỉ... rất thích sản phẩm nước ép thanh long. Họ đánh giá đây là sự khác biệt, bởi làm nước ép thanh long rất khó ở khâu tách hạt và... không dùng chất bảo quản”, anh Vân nói.
Thạc sĩ dừa khởi nghiệp với “dầu dừa thủy phân”
Thạc sĩ Ngô Thị Kiều Dương kiểm tra trong phòng thí nghiệm sản phẩm dầu dừa của mình. Ảnh: TRÍ DŨNG
Qua khảo sát thị trường, có đến 90% chị em phụ nữ thích dùng dầu dừa làm đẹp. Nhưng thực tế, ai sử dụng một lần thì họ không muốn sử dụng lại lần nữa. Theo thạc sĩ Ngô Thị Kiều Dương, người có hơn 15 năm đảm nhiệm công tác nghiên cứu về cây dừa tại Viện Nghiên cứu dầu và cây có dầu thuộc Bộ Công Thương, đó là do dầu dừa còn có mùi hôi và nhiều chất nhờn. Đây là tín hiệu nhu cầu thị trường để chị Kiều Dương sáng lập ra thương hiệu mỹ phẩm dừa Phú Long (Wealth Dragon).
Với lợi thế của một người làm nghiên cứu, chị Dương tạo sự khác biệt trong sản phẩm bằng công nghệ, ứng dụng công nghệ thủy phân bằng hệ enzyme tự nhiên để chiết xuất dầu dừa.
“Phú Long là công ty đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam đến thời điểm này ứng dụng công nghệ thủy phân bằng hệ enzyme tự nhiên để chiết xuất dầu dừa”, chị Dương nói.
Đây là phương pháp không trải qua nhiều công đoạn xử lý và gia nhiệt nên giữ lại phần lớn các chất chống oxy hóa nhạy cảm với nhiệt như Flavonoid, Phenol và Tocotrienol.
Chị Dương cho biết, “công nghệ này giúp dầu dễ dàng thẩm thấu vào tế bào (da hoặc tóc) và không để lại cảm giác nhờn, khó chịu, không tạo mùi dừa nhiều cho người dùng”.
“Chuyển đổi số” trong vườn dưa lưới Nhật
Ông Trần Phong Lan bên vườn dưa lưới áp dụng công nghệ của mình. Ảnh: TRÍ DŨNG
Theo các chuyên gia, việc chuyển đổi số đang được áp dụng nhiều trong ngành ngân hàng và bán lẻ. Nhưng ngành nông nghiệp cũng đã có những dấu hiệu khởi sắc, với việc doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này để chuẩn hóa sản phẩm và quy trình sản xuất. Ít ai biết rằng để cho ra đời những trái dưa lưới đạt tiêu chuẩn GlobalGAP, trang trại dưa lưới rộng chỉ 4 héc ta ở huyện Dương Minh Châu, Tây Ninh của Công ty cổ phần Phát triển nông nghiệp Hải Âu (Seagull ADC) đã áp dụng những phương thức làm nông rất hiện đại và ứng dụng việc chuyển đổi số trong nhiều khâu.
Cụ thể, đó là việc kiểm soát nhà màng vi khí hậu, nghĩa là đặt những cảm biến dưới đất, từ đó biết được độ ẩm đất như thế nào để bổ sung lượng nước cho phù hợp. Hay cảm biến đo độ ẩm trong không khí - cây dưa rất nhạy cảm với độ ẩm, nên khi độ ẩm lên cao hay xuống thấp thì hệ thống sẽ tự động kích hoạt quạt thông gió để hút độ ẩm ra ngoài và ngược lại. Ngoài ra còn có hệ thống cảm biến tự động cắt nắng, che nắng...
Ông Trần Phong Lan, Giám đốc Công ty Hải Âu, người vốn là một kỹ sư hàng hải, cho biết công ty ông đang nghiên cứu đặt các cảm biến trong quá trình vận chuyển để có giải pháp tránh cho trái dưa bị hiện tượng sốc nhiệt. “Bởi trái dưa khi vận chuyển từ vườn, lên xe, rồi ra khỏi xe để vào kho thì nhiệt độ sẽ thay đổi, sẽ gây sốc nhiệt, làm giảm chất lượng, thậm chí bị hư”, ông Lan nói.
Ông Lan cũng cho biết trang trại không xài thuốc diệt cỏ để không phá vỡ “tính tự nhiên”. Trang trại chỉ sử dụng phân bón vi sinh, phân bón hữu cơ chứ không xài phân hóa học nên đất trồng lúc nào cũng tơi, xốp. Đồng thời, các kỹ sư ở đây đã mày mò nghiên cứu, sử dụng các loại thiên địch, hỗn hợp thực vật ớt, tỏi, gừng và một số loại thảo mộc khác hiện có tại địa phương để phòng trừ sâu bệnh.
Theo Thời báo Kinh tế Sài Gòn