Đối với tranh chấp về chủ quyền trên biển Đông, theo Đại tướng Phan Văn Giang, Việt Nam kiên trì, kiên quyết nguyên tắc giải quyết tranh chấp, bất đồng bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền và lợi ích chính đáng của các quốc gia; tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, cam kết thực thi nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và mong muốn hướng tới xây dựng một Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất và có tính pháp lý rõ ràng hơn.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin (trái) tại Đối thoại Shangri-La hôm 11-6Ảnh: Reuters

Mỹ chỉ trích, Trung Quốc bác bỏ

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin ngày 11-6 có bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore, tập trung vào nhiều vấn đề nóng như chiến lược của Washington tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, an ninh hàng hải, xung đột Nga - Ukraine, Đài Loan (Trung Quốc)...

Trong bài phát biểu dài gần 1 giờ, ông Austin đánh giá khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là trọng tâm trong chiến lược lớn của Mỹ. Khu vực này hiện đối diện với nhiều thách thức, từ đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu cho đến các mối đe dọa trên không gian mạng, phổ biến vũ khí hạt nhân, hành động cưỡng ép của nước lớn với nước nhỏ… Vì thế, ông Austin nhấn mạnh Mỹ cam kết củng cố "trật tự quốc tế dựa trên luật lệ", đồng thời đẩy mạnh các mối quan hệ đối tác nhằm duy trì hòa bình và ổn định tại khu vực này.

Không dừng lại ở đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ khẳng định Washington sẽ đầu tư mạnh mẽ cho việc duy trì sự hiện diện khắp khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Chẳng hạn như đề xuất ngân sách tài khóa 2023 của Tổng thống Mỹ có khoản tiền 6,1 tỉ USD dành cho Sáng kiến Răn đe Thái Bình Dương nhằm tăng cường chia sẻ thông tin đa phương, hỗ trợ đào tạo và thử nghiệm với các đối tác. Ông Austin cho biết thêm Mỹ sẽ triển khai một tàu tuần duyên đến Đông Nam Á trong năm tới. Đây sẽ là tàu tuần duyên đầu tiên đóng tại đây, mở ra cơ hội mới trong việc hợp tác huấn luyện tại khu vực.

Đáng chú ý, theo tờ The Straits Times, bài phát biểu của ông chủ Lầu Năm Góc vài lần công kích Bắc Kinh, như chỉ trích mạnh mẽ hướng tiếp cận mang tính "cưỡng ép và gây hấn nhiều hơn" của Trung Quốc đối với các tuyên bố chủ quyền ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Ông cũng nêu bật các hành động bị xem là khiêu khích và gây căng thẳng của Trung Quốc ở biển Hoa Đông và biển Đông.

Bộ trưởng Austin có bài phát biểu trên một ngày sau khi ông và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa gặp mặt lần đầu tiên bên lề Đối thoại Shangri-La. Trong bối cảnh hai nước còn bất đồng về nhiều vấn đề, không gì lạ khi đại diện phái đoàn Trung Quốc tham dự Đối thoại Shangri-La chỉ trích bài phát biểu của ông Austin chứa đựng nhiều "cáo buộc vô căn cứ". Tranh cãi giữa hai bên chắc chắn sẽ còn tiếp diễn khi ông Ngụy dự kiến có bài phát biểu về tầm nhìn của Bắc Kinh đối với hòa bình và ổn định ở châu Á - Thái Bình Dương trong ngày 12-6.

Một trong những vấn đề gây chia rẽ đến từ nhóm Bộ tứ (Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ, Úc). Trung Quốc cáo buộc Mỹ đang thành lập một NATO châu Á thông qua nhóm này. Dù vậy, phát biểu tại hội nghị, ông Austin nhấn mạnh Washington "không tìm kiếm" sự đối đầu hoặc xung đột, một cuộc Chiến tranh Lạnh mới, một NATO châu Á hoặc một khu vực bị chia cắt thành các khối thù địch. Ngoài ra, quan chức Mỹ nói thêm nước này làm việc chặt chẽ với cả đối thủ và bạn bè để thiết lập "rào chắn an toàn" nhằm ngăn chặn xung đột. Điều này bao gồm liên lạc đầy đủ và cởi mở với giới lãnh đạo quốc phòng Trung Quốc để bảo đảm tránh mọi tính toán sai lầm.

Hoàng Phương